چرم ماهی محصولی دیگر از تولیدات آبزیان کشور

صنعت تولید چرم از پوست ماهی طی سالهای اخیر در دنیا به دلیل تقاضای مصرف کنندگان جدید در حال توسعه است. رنگ های زیبا و درخشان پوست ماهی و سطح لایه لایه آن موجب شده چرم تولید شده از پوست ماهی جای خود را در صنعت ۵۰ تا ۹۰ میلیارد دلاری چرم جهان باز کند. چرمهای رایج مثل چرم مار و سوسمار بسیار گران هستند و منابع آنها به شدت در معرض خطر نابودی قرار دارند. اما پوست ماهی چنین شرایطی را ندارد کاملا در دسترس است و منابع آن پایداری بالایی دارد . این ایده که بتوانید زباله های دورریختنی و بدبو را به چیزی تبدیل کنید که مردم خواهان آن هستند و برای آن پول می پردازند فوق العاده است. امروزه کشورهایی مثل کانادا آمریکا؛ برزیل ؛ روسیه؛ چین؛ فرانسه و آلمان کارخانه های اختصاصی تولید چرم ماهی ایجاد کرده اند.

خواص چرم ماهی

پوست ماهی یک نوع نادر از چرم است.
سطح پوست اغلب بسیار نازک است .
چرم ماهی جزو چرم های سبک به حساب میاید.
این پوست در عین نازکی از قدرت کشش بالایی برخوردار است. بطوریکه قدرت کشش چرم ماهی تا 90 نیوتن می رسد برای تولید این چرم موجود را از بین نمیبریم.
استفاده از زبالههای دور ریز ماهی و افزودن ارزش اقتصادی اهمیت زیادی برای پایداری صنعت شیلات دارد.
این چرم در برابر سرما بسیار مقاوم بوده و برای مناطق و کشورهای سردسیری مناسب است به طوری که دمای 10 تا 20 درجه زیر صفر را نیز تحمل میکند.
معمولاً چرم های از جنس گاو و گوسفند شکننده اند و در اثر سرما شکسته میشوند.
از دیگر ویژگی های این چرم ماهی می توان به جلا و زیبایی آن و قابلیت رنگ آمیزی بالای آن اشاره کرد.
همان طور که می دانید چرمهای رایج مثل چرم مار و سوسمار بسیار گران هستند و منابع آنها به شدت در معرض خطر نابودی قرار دارند. اما پوست ماهی چنین شرایطی را ندارد کاملا در دسترس است و منابع آن پایداری بالایی دارد در حالی که می تواند همان زیبایی و لاکچری ظاهری را هم داشته باشد.
برخی از مزایای کلیدی عبارتند از سازگاری با محیط زیست کاهش آلودگی اتمسفر ناشی از فرآیند دباغی در دسترس بودن محصول در طیف گسترده ای از رنگ های درام، تطبیق پذیری، رقابت در قیمت با سایر خزندگان یا پوست های عجیب و غریب، و منحصر به فرد بودن به دلیل الگوی مقیاس متمایز ماهی.
چرم ماهی علاوه بر کاهش آلودگی جوی آلودگی آب را نیز کاهش دهد، زیرا اکثر کارخانههای کنسرو ،ماهی، پوست ماهی را در بدنه های آبی دور میاندازند و در نهایت باعث آلودگی آب می شوند.
باقیمانده های ماهی اغلب تبدیل به آرد ماهی میشود. اما کاربردهای پر زرق و برق و با ارزش این محصول فرعی؛ بیشتر از ماده ای است که در آرد ماهی وجود دارد.

اقتصاد چرم ماهی در جهان

در سال 2019 بازار چرم ماهی در جهان رقم 26.7 میلیون دلار بوده است و تخمین زده می شود که تا سال 2030 این رقم به 89.38 میلیون دلار برسد. پیش بینی میشود که بازار جهانی چرم ماهی با نرخ قابل توجهی طی دوره پیش بینی، افزایش یابد.

بر اساس جغرافیا، منطقه آسیا و اقیانوسیه به دلیل افزایش جمعیت و افزایش تعداد شرکت های ماهیگیری و تولید ماهی در این منطقه، سعم عمده ای را در بازار جهانی چرم ماهی دارد. پیش بینی میشود که آینده بازار جهانی به دلیل حضور برندهای محبوب مد و مشتریان نخبه در دوره پیش بینی روشن خواهد بود. تولید ماهیان حاصل آبزی پروری از 5میلیون به 63 میلیون تن افزایش یافته است ، (گزارش بانک جهانی .) لذا این منبع عظیم بالقوه میتواند در آینده بعنوان ماده اولیه با ارزش تبدیل شود. لازم به ذکر است با تولید یک تن فیله ماهی به طور کلی 40کیلوگرم پوست دور ریخته میشود و لذا از هزاران تن پوست ماهی میتوان چرم تولید کرد.

پیش بینی می شود که آینده بازار جهانی به دلیل حضور برندهای محبوب مد و مشتریان نخبه در دوره پیش بینی روشن خواهد بود.

سالانه سی و دو میلیون تن ضایعات ماهی را می توان به عنوان جایگزینی برای چرم های عجیب و غریب از گونه های در معرض خطر تولید کرد، زیرا تحقیقات جدید نشان . می دهد که چرم ماهی برای استفاده تجاری در صنعت مد قابل استفاده است.

سابقه تولید چرم ماهی در ایران

در ایران نیز در طی سالهای اخیر بطور موردی و آزمایشی چندین نفر اقدام به تولید چرم از پوست ماهی از جمله ماهی خاویاری ؛ کپور ؛ قزل الا نمودند از جمله موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور بطور رسمی و در غالب چند پروژه تحقیقاتی این کار را انجام داده است . تولید تجاری این صنعت از سه سال پیش در چرم شهر ورامین کلید خورد.

گروه تولیدی چرم ماهی از اعضاء کانون هماهنگی دانش؛ صنعت و بازار آبزیان اولین و تنها تولید کننده چرم ماهی در کشور می باشد که در طی سه سال گذشته کار تحقق و توسعه این فناوری را به انجام رسانده و در حال حاضر ماهانه سه هزار قطعه چرم ماهی از سه گونه اصلی ماهیان بومی پرورشی کشور؛ در چرم شهر ورامین تولید مینماید.

تاکنون با کمک صنعتگران چرم کشور و تولید کنندگان مصنوعات چرمی از تولیدات این کارخانه ؛ نمونه های زیادی اعم از کفش؛ کیف، زیور آلات ؛ دکمه ؛ بند ساعت تولید شده است.نقطه قوت اینکه دباغی به روش گیاهی که مورد تایید کشورهای اروپایی میباشد

تولید میشود.

تاکنون پوست ماهی در کشور هیچگونه استفاده ای نداشته و بعضا برای تولید آرد ماهی با قیمت نازل بفروش میرسید. در حالی که در دنیا هر تکه پوست ماهیان خاویاری تا 100 دلار و هر کیف بعضا تا 900 دلار قیمت گذاری میشود و لذا بدلیل لوکس بودن این نوع چرم از ارزش بالایی برخ مزیتهای نسبی تولید چرم ماهی در ایران شامل : 1- تنوع گونه ای ماهی با توجه به تنوع اقلمی در کشور 2- قیمت تمام شده پایین نسبت به سایر کشورها در حال حاضر تولیدات آبزیان ما حدود 700 هزار تن حاصل صیدو 800 هزار تن آبزی پروری میباشد . از این منابع اولیه اگر تنها 5% هم پوست قابل استحصال در نظر بگیریم حدودا 75 هزار تن (با احتساب 40 کیلوگرم پوست از هر تن ) حدودا 3000 تن پوست قابل استحصال است. این یعنی در وضع موجود حدودا 45 میلیون قطعه در سال پتانسیل تولید وجود دارد .این مقدار چرم ؛ ارزشی بالغ بر 100 میلیون دلار که البته اگر فرآوری و تبدیل به کالای چرمی بشود بیش از این ارزش خواهد داشت. با توجه به افزایش تولیدات آبزیان کشور در پنج سال آینده این رقم بیشتر خواهد شد. لذا رونق صنعت چرم ماهی نه تنها در جلوگیری از آلودگی محیط زیست کارساز بوده بلکه در آینده نزدیک موجب ایجاد اشتغال و ارزآوری ( با توجه به مزیت رقابتی قیمت تمام شده پایین ( برای کشور خواهد شد.